अनेक शब्दों के लिए एक शब्द

1.’गोद में सोने वाला’ कहलाता है-

(A) बालक                                          

(B) पुत्र

(C) अंकशायी                                      

(D) अंकस्थ

Ans : C

2.’गुरू के समीप रहनेवाला विद्यार्थी’ कहलाता है-

(A) बजबटुक                                       

(B) ब्रह्माचारी

(C) अंतेवासी                                       

(D) गुरूकुल

Ans : C

3.जिसका जन्म पहले हुआ हो (बड़ा भाई), वह है –

(A) बड़ा                                             

(B) पूर्वज

(C) अग्रज                                           

(D) अनुज

Ans : C

4.’जिसके बिना काम न चल सके’ के लिए एक शब्द है-

(A) अपरिहार्य                                     

(B) आवश्यक

(C) जरूरी                                          

(D) अवरोधक

Ans : A

5.जो खाने योग्य हो, वह है-

(A) शुद्ध                                             

(B) स्वच्छ

(C) खाद्य                                            

(D) ग्रहणीय

Ans : C

6.’कार्य करने वाला’ के लिए एक शब्द है-

(A) कार्यकर्ता                                      

(B) कारक

(C) कामकार                                       

(D) कार्यिक

Ans : A

7.’मरण तक’ के लिए एक शब्द है-

(A) जिगीसा                                        

(B) आजीवन

(C) आमरण                                        

(D) यथाक्रम

Ans : C

8.’आशा से अधिक’ कहलाता है—

(A) आशातीत                                               

(B) अतीत

(C) (A) और (B) दोनों                          

(D) इनमें से कोई नहीं

Ans : A

9.’जो मन को हर ले’ का एक शब्द होगा-

(A) मनोनुकूल                                               

(B) मनुहार

(C) मनोहर                                         

(D) बेमन

Ans : C

10.’जिसने गुरू से दीक्षा ली हो’ एक शब्द में कहा जाता है-

(A) शिक्षित                                         

(B) दीक्षित

(C) पंडित                                           

(D) आचार्य

Ans : B

11.’तीव्र बुद्धि वाला’ कहलाता है-

(A) समझदार                                              

(B) कुशाग्र

(C) आज्ञाकारी                                     

(D) बुद्धिमान

Ans : B

12.’जीवन भर’ का एक शब्द होगा—

(A) जीवनार                                       

(B) जिन्दगी

(C) आजीवन                                       

(D) सजीवन

Ans : C

13.’गिरा हुआ’ के लिए एक शब्द है-

(A) प्रत्यागत                                       

(B) भयभीत

(C) पतित                                           

(D) गिरना

Ans : C

14.’आँखों के सामने’ के लिए एक शब्द है-

(A) बगल                                           

(B) प्रत्यक्ष

(C) परीक्षण                                        

(D) परोक्ष

Ans : B

15.जिसे अपने स्थान से हटा दिया गया हो-

(A) स्थानापन्न                                     

(B) निलंबित

(C) स्थानान्तरित                                 

(D) विस्थापित

Ans : C

16.हरा-भरा मैदान-

(A) शाद्वल                                          

(B) बेत

(C) चरागाह                                        

(D) उपवन

Ans : D

17.उचित मूल्य से कम आँकना-

(A) अवमूर्तन                                       

(B) अधिमूल्यन

(C) मूल्यांकन                                      

(D) अवमूल्यन

Ans : D

18.आक्रमण के समय रक्षा करनेवाला-

(A) संरक्षक                                         

(B) प्रतिरक्षक

(C) आरक्षक                                        

(D) अभिरक्षक

Ans : C

19.जिसने दूसरे से लिया ऋण चुका दिया हो-

(A) विवर्ण                                          

(B) उद्धृण

(C) उत्तमर्ण                                         

(D) उऋण

Ans : D

20.मस्तिष्क संबंधी बेचैनी-

(A) पीड़ा                                            

(B) रोग

(C) व्याधि                                          

(D) आधि

Ans : A

21.प्रिय बोलने वाली स्त्री-

(A) मृदुभाषी                                       

(B) प्रियंवदा

(C) मितभाषी                                               

(D) इनमें से कोई नहीं

Ans : B

22.जो व्यक्ति पहले किसी पद पर रहा हो-

(A) पदावनत                                      

(B) भूतपूर्व

(C) पूर्व                                              

(D) प्रत्याशित

Ans : B

23.जो जीवन को आघात पहुँचाने वाला हो-

(A) साहसिक                                       

(B) सांप्रतिक

(C) संहारक                                         

(D) सांघातिक

Ans : D

24.जो विधि या कानून के विरुद्ध हो-

(A) अनैतिक                                        

(B) अवांछनीय

(C) गैरकानूनी                                     

(D) वैध

Ans : C

25.सूर्योदय से पूर्व का समय-

(A) ऊषाकाल                                               

(B) प्रभात

(C) गोधूलि                                         

(D) अवैध

Ans : A

26.निश्चित समयावधि में होनेवाला आदेश-

(A) अधिवेश                                        

(B) जनादेश

(C) अधो आदेश                                   

(D) अध्यादेश

Ans : D

27.सायंकालीन बेला जब पशु चरकर लौटते हैं-

(A) सायंकाल                                      

(B) सूर्यास्त

(C) गोधूलि                                         

(D) अपराह्न

Ans : C

28.निरीक्षण करने वाला-

(A) निरीक्षक                                       

(B) अन्वेषक

(C) परीक्षक                                        

(D) पर्यवेक्षक

Ans : A

29.दूसरे के बच्चे या पालन-पोषण करने वाली स्त्री-

(A) दाई                                             

(B) अन्योन्य

(C) धाय                                             

(D) भामिनी

Ans : C

30.जिसकी काया बहुत बड़ी हो-

(A) भीमकाय                                      

(B) वृहद्काय

(C) निश्चयकाय                                    

(D) दीर्घकाय

Ans : D

31.राजाओं का राजा-

(A) सम्राट                                          

(B) चक्रवर्ती

(C) महाराज                                       

(D) नृप

Ans : C

32.रक्त से रँगा हुआ-

(A) रक्तिम                                          

(B) रक्ताक्त

(C) रक्ताम                                          

(D) रक्तरंजित

Ans : D

33.ऐसी उक्ति जो परम्परागत हो-

(A) जनश्रुति                                        

(B) अनुश्रुति

(C) प्रवाद                                          

(D) लोककथा

Ans : A

34.जिसका मन किसी दूसरी ओर हो-

(A) चंचल                                           

(B) दुविधामय

(C) किंकर्त्तव्यविमूढ़                              

(D) अन्यमनस्क

Ans : D

35.सबको समान रूप से देखनेवाला-

(A) समदर्शी                                        

(B) समधर्मी

(C) समरूप                                         

(D) समान्त

Ans : A

36.जो कोई वस्तु वहन करता है-

(A) वाहन                                           

(B) वाहक

(C) ग्राहक                                           

(D) इनमें से कोई नहीं

Ans : B

37.’जिसके समान द्वितीय नहीं है’ के लिए एक शब्द है :

(A) अजातशत्रु                                     

(B) अनुपम

(C) अद्वितीय                                       

(D) अद्भुत

Ans : C

38.जिसमें भला-बुरा समझने की शक्ति न हो-

(A) विज्ञानी                                        

(B) अविवेक

(C) दुर्बुद्धि                                          

(D) अज्ञानी

Ans : D

39.जिसने इन्द्रियों को जीत लिया हो-

(A) गीतीत                                          

(B) शत्रुघ्न

(C) जितेन्द्रिय                                      

(D) अजातशत्रु

Ans : C

40.जो युद्ध में स्थिर रहता है-

(A) बहादुर                                         

(B) योद्धा

(C) युधिष्ठिर                                       

(D) अविचल

Ans : C

41.जो दूसरों का भला चाहने वाला है-

(A) परार्थी                                          

(B) परोपकारी

(C) सहृदय                                         

(D) दयालु

Ans : C

42.जिसका खण्डन न किया जा सके-

(A) अटूट                                            

(B) अखंड

(C) अखंडित                                       

(D) अखंडनीय

Ans : D

43.जो स्त्री अभिनय करती हो-

(A) नर्तकी                                          

(B) नटी

(C) नायिका                                        

(D) अभिनेत्री

Ans : D

44.जिससे सबकुछ कहा जा सके-

(A) अन्तरंग                                         

(B) सहृदय

(C) घनिष्ठ                                          

(D) अभिन्न

Ans : A

45.जो दूसरे के बलबूते पर हो-

(A) अपरबल                                       

(B) स्वावलम्बी

(C) परावलम्बी                                   

(D) परोपजीवी

Ans : C

46.स्वामीरहित जानवर-

(A) लाचार                                         

(B) निरीह

(C) अन्ना                                            

(D) लावारिस

Ans : D

47.जिसके बारे में प्रयास करने पर भी न जाना जा सके-

(A) अज्ञेय                                           

(B) अज्ञात

(C) अज्ञानी                                         

(D) अनभिज्ञ

Ans : D

48.दूसरे के प्रतिनिधि के रूप में क्रय-विक्रय आदि करने का अधिकार-

(A) अवकरण                                       

(B) उपकरण

(C) अभिकरण                                     

(D) अधिकरण

Ans : C

49.आग से झुलसा हुआ-

(A) ध्वस्त                                           

(B) प्रक्षालित

(C) अनलदग्ध                                               

(D) भग्नावशेष

Ans : C

50.जो सुख-दुख में एक-सा रहे-

(A) त्यागी                                           

(B) साधु

(C) ठोरागी                                         

(D) वीतरागी

Ans : D

51.जिसका रोग का इलाज न हो सके-

(A) असाध्य                                         

(B) अशोच्य

(C) क्लिष्ट                                          

(D) दुस्साध्य

Ans : A

52.जो सहने की शक्ति रखता हो-

(A) सधवा                                          

(B) सर्वज्ञ

(C) नश्वर                                            

(D) सहिष्णु

Ans : D

53.वह वस्तु जो नाशवान हो-

(A) अमर                                            

(B) अलौकिक

(C) नश्वर                                            

(D) शाश्वत

Ans : C

54.किसी संघ या संस्था के किसी सभा का प्रधान-

(A) सभापति                                       

(B) प्रधान

(C) अध्यक्ष                                         

(D) संयोजक

Ans : C

55.’जो नया आया हुआ हो’ के लिए एक शब्द है:

(A) आगंतुक                                        

(B) नवागंतुक

(C) अज्ञ                                             

(D) अतीत

Ans : B

56.जो घटनाएँ एक समान समय घटित हो जाती है-

(A) समकालीन                                    

(B) समदर्शी

(C) संक्रामक                                       

(D) समयानुकूल

Ans : A

57.जो समय के अनुकूल चलता आया है-

(A) आंशिक                                         

(B) समसामयिक

(C) समकालीन                                    

(D) समयानुकूल

Ans : D

58.वह जो कष्ट से छुटकारा दिलाता है-

(A) त्राता                                           

(B) उद्धारक

(C) कष्टहर                                          

(D) मुक्तिदाता

Ans : A

59.चारों ओर से घेरने वाला-

(A) परिधि                                          

(B) परिभव

(C) परिभूत                                        

(D) परिभू

Ans : A

60.जानने की इच्छा रखने वाले को कहते हैं-

(A) जिज्ञासा                                        

(B) जिज्ञासु

(C) जिजीविषा                                    

(D) जानकार

Ans : B

61.जो मापने में समर्थ हो-

(A) प्रतिमान                                       

(B) मानदेय

(C) मापदंड                                        

(D) मानक

Ans : C

62.शिव का उपासक कहलाता है-

(A) शिवम्                                          

(B) शैव

(C) शिवत्व                                         

(D) शंकर

Ans : B

63.वन में चरने वाला-

(A) जीव                                             

(B) जानवर

(C) वनचर                                          

(D) वनानी

Ans : C

64.स्वीकार करने योग्य-

(A) वरण                                            

(B) वरेण्य

(C) स्वीकृति                                       

(D) स्वीकार

Ans : B

65.जिस पुरुष की स्त्री मर गई हो-

(A) स्त्री विहीन                                    

(B) पत्नीहीन

(C) विधुर                                           

(D) नारी विहीन

Ans : C

66.’जो पुरुष अभिनय करें’–के लिए एक शब्द क्या होगा ?

(A) लेखक                                          

(B) अभिनेता

(C) राजनेता                                       

(D) नर्त्तक

Ans : B

67.’जिस पर विश्वास किया जा सके’–के लिए एक शब्द क्या होगा ?

(A) विश्वसनीय                                    

(B) मित्र

(C) रिश्तेदार                                       

(D) स्वजन

Ans : A

68.’जिसने यश प्राप्त किया है’ के लिए एक शब्द क्या होगा ?

(A) यशस्वी                                         

(B) तेजस्वी

(C) यशवान्                                        

(D) गुणवान

Ans : A

69.’जो बहुत बोलता है’-के लिए एक शब्द क्या होगा ?

(A) वागीश                                         

(B) वाचाल

(C) वाचस्पति                                               

(D) गुणवान

Ans : B

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top