भारत की प्रमुख संस्था और संस्थापक

संस्थाएँ स्थापना संस्थापक
आशियाटिक सोसाइटी 1784 विलियम जोन्स
आत्मीय सभा 1815 राजा राममोहन राय
वेदान्त कॉलेज 1825 राजा राममोहन राय
युवा बंगाल आंदोलन 1826 हेनरी लुई विवियन डीरोजियो
ब्रह्म समाज 1828 राजा राममोहन राय
तत्वबोधिनि सभा 1839 देवेन्द्रनाथ ठाकुर
परमहंस मंडली 1840 गोपाल हरीदेशमुख  
रहनुमाईमाजदायान सभा 1851 दादाभाई नौरोजी
बालिका विद्यालय 1851 ज्योतिबा फुले
मोहम्मडन एंग्लो लिटरेटी सोसाइटी 1863 अब्दुल लतीफ
साइंटिफिक सोसाइटी 1864 सर सैय्यद अहमद खाँ
ईस्ट इंडियन ऐसोसिएशन 1866 दादा भाई नौरोजी
पुना सार्वजनिक सभा 1867 एम. जी. रानाडे
प्राथना सभा 1867  देवेन्द्रनाथ ठाकुर 
वेद समाज 1867 आचार्य केशवचंद्र सेन
सत्यशोधक समाज 1873 ज्योतिबा फुले
अलीगढ़ मोहम्मडन ऐंग्लो ओरिएंटल कॉलेज 1875 सर सैय्यद अहमद खाँ
इंडियन लिंग 1875 शिशिर कुमार घोष
आर्य समाज 1875 स्वामी दयानन्द सरस्वती
थियोसोफिकल सोसाइटी 1875 मैडम ब्लाटव्स्की एव कर्नल अल्काट
इंडियन असोसिएशन 1876 आनंदमोहन बोस, सुरेन्द्रनाथ बेनर्जी
यूनाइटेड इंडियन कमेटी 1883 व्योमचंद्र बनर्जी
भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस 1885 ए. ओ. ह्यूम
बोम्ब्ये प्रेसीडेन्सी एसोसिएशन 1885 फिरोजशाह महेता, तैलंग 
वेलूर मठ 1887 स्वामी विवेकानन्द
इंडियन सोशल कांफ्रेंस 1887 महादेव गोविंद रानाडे
शारदा सदन 1889 रमाबाई
रामकृष्ण मिशन 1997 स्वामी विवेकानंद
अभिनव भारत संस्था 1904 विनायक दामोदर सावरकर
सर्वेन्ट्स ऑफ इंडिया सोसाइटी 1905 गोपाल कृष्ण गोखले
मुस्लिम लिंग 1906 आगा खाँ एव सलीम अल्ला
अनुशीलन समिति 1907 श्री वारीन्द्र घोष, भूपेन्द्र दत्त
सोशल सर्विस लीग 1911 श्री नारायण मल्हार जोशी
विश्व भारती 1912 रवीन्द्र नाथ ठाकुर
गदर पार्टी 1913 लाला हरदयाल, काशीराम
हिन्दू महासभा 1915 मदन मोहन मालविय
होमरूल लीग 1916 तिलक एव एनी बेसेन्ट
विमेन्स इण्डिया एसो. 1917 लेडी सदाशिव अय्यर
खिलाफत आंदोलन 1919 अली बंधु
अखिल भारतीय ट्रेड यू. 1920 एन. एम. जोशी
स्वराज पार्टी 1923 मोतीलाल नहेरु एव चित्तरंजन दास
हिन्दूस्तान रिपब्लिकन ऐसोसिएशन 1924 शचीन्द्र सान्याल
बहीष्कृत हितकारिणी सभा 1924 बी. आर. अम्बेदकर
राष्ट्रीय स्वयंमसेवक संघ 1925 डॉ. हेडगवार
नौजवान सभा 1926 भगत सिंह, छबिल दास एव यशपाल
हिन्दू सोश. रिप. ऐसोसिएशन 1928 भगत सिंह
खुदाई खिदमतगार 1930 अब्दुल गफ्फार खाँ
हरिजन सेवक संघ (पुणे) 1932 माहात्मा गांधी
स्वतंत्र श्रमिक पार्टी 1936 बी. आर. अम्बेदकर
फॉरवर्ड ब्लॉक 1939 सुभाष चंद्र बोस
आजाद हिन्द फौज 1942 रासबिहारी बोस
आजाद हिन्द सरकार 1943 सुभाष चंद्र बोस     

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top